bijon somunu ne demek?

Bijon Somunu

Bijon somunu, bir bijon veya saplama üzerine vidalanarak bir tekerleği bir araca sabitlemek için kullanılan bir tür bağlantı elemanıdır. Genellikle otomotiv endüstrisinde, özellikle otomobillerde, kamyonlarda ve otobüslerde kullanılırlar. Tekerleklerin güvenli ve doğru bir şekilde takılmasını sağlayarak sürüş güvenliğinde kritik bir rol oynarlar.

Tarihçe

Bijon somunlarının kullanımı, otomotiv endüstrisinin gelişimine paralel olarak ortaya çıkmıştır. İlk otomobillerde tekerlekler farklı yöntemlerle sabitlenirken, bijon ve somun kombinasyonu, zamanla güvenilirliği ve kolay kullanımı nedeniyle standart hale gelmiştir.

Tasarım ve Çeşitleri

Bijon somunları, farklı araç ve tekerlek tiplerine uygun olarak çeşitli tasarımlarda ve boyutlarda gelirler. Temel olarak aşağıdaki özelliklere göre sınıflandırılabilirler:

• Konik (Koni Başlı) Bijon Somunları: En yaygın tiptir. Somunun tekerleğe temas eden yüzeyi konik şekildedir. Bu konik yüzey, tekerleğin jant yatağına tam olarak oturmasını sağlar.
• Küresel (Yuvarlak Başlı) Bijon Somunları: Özellikle bazı Avrupa araçlarında kullanılır. Tekerleğe temas eden yüzeyi küresel bir şekle sahiptir.
• Düz Yüzeyli Bijon Somunları: Genellikle özel jant tasarımlarında veya somun ile jant arasında bir pul kullanıldığında tercih edilir.
• Açık Uçlu Bijon Somunları: Bijonun veya saplamanın sonunu açıkta bırakan tasarıma sahiptir.
• Kapalı Uçlu Bijon Somunları: Bijonun veya saplamanın sonunu kapatan tasarıma sahiptir. Bu tip somunlar, bijonu korozyondan koruyabilir ve estetik bir görünüm sağlayabilir.

Ayrıca, bijon somunları kullanılan malzemeye göre de farklılık gösterir. Genellikle çelikten üretilirler, ancak bazı durumlarda alüminyum veya titanyum alaşımları da kullanılabilir.

Malzemeler

Bijon somunları genellikle yüksek mukavemetli çelik alaşımlarından üretilir. Bu, tekerleklerin güvenli bir şekilde takılması için gereken yüksek tork kuvvetine dayanmalarını sağlar. Bazı durumlarda, korozyona karşı daha dayanıklı olmaları için krom veya başka kaplamalarla kaplanabilirler. Alüminyum veya titanyum alaşımları, ağırlık tasarrufu sağlamak amacıyla yarış araçlarında veya performans odaklı otomobillerde kullanılabilir, ancak bu malzemelerin çelik kadar dayanıklı olmadığı unutulmamalıdır.

Ölçüler ve Standartlar

Bijon somunlarının ölçüleri, metrik (mm) veya inç cinsinden ifade edilir. En yaygın ölçüler arasında M12x1.5, M14x1.5, 1/2"-20 UNF ve 9/16"-18 UNF bulunur. Bu ölçüler, somunun çapını ve diş adımını ifade eder.

Bijon somunları, belirli endüstri standartlarına uygun olarak üretilirler. Bu standartlar, somunların boyutlarını, malzemelerini, mukavemetlerini ve diğer özelliklerini belirler. Otomotiv endüstrisinde yaygın olarak kullanılan bazı standartlar şunlardır:

• ISO (International Organization for Standardization): Uluslararası Standartlar Teşkilatı
• SAE (Society of Automotive Engineers): Otomotiv Mühendisleri Topluluğu
• DIN (Deutsches Institut für Normung): Alman Standartlar Enstitüsü

Montaj ve Sökme

Bijon somunlarının doğru bir şekilde takılması ve sıkılması, tekerleklerin güvenliği için kritik öneme sahiptir. Montaj sırasında dikkat edilmesi gereken bazı önemli noktalar şunlardır:

• Bijon somunlarının dişlerinin temiz ve hasarsız olduğundan emin olun.
• Bijon somunlarını elle sıkın, ardından bir tork anahtarı kullanarak üretici tarafından belirtilen tork değerine kadar sıkın.
• Bijon somunlarını çapraz bir desende sıkın. Bu, tekerleğin jant yatağına eşit olarak oturmasını sağlar.
• Bijon somunlarının doğru tork değerinde sıkıldığından emin olmak için, sıkma işleminden sonra bir kontrol yapın.
• Sökme işlemi sırasında, bijon somunlarını gevşetmek için de bir tork anahtarı veya uygun bir anahtar kullanın.

Uyarı: Bijon somunlarını aşırı sıkmak veya yetersiz sıkmak, tekerleklerin gevşemesine, bijonların kırılmasına veya diğer ciddi sorunlara yol açabilir.

Bakım

Bijon somunlarının düzenli olarak kontrol edilmesi ve bakımının yapılması, güvenliği sağlamak için önemlidir. Özellikle kış aylarında veya tuzlu yollarda sürüş yapıldığında, bijon somunları korozyona karşı daha duyarlı hale gelebilir. Korozyonun önlenmesi için, bijon somunlarına periyodik olarak pas sökücü veya koruyucu yağ uygulanabilir. Ayrıca, bijon somunlarının dişlerinin hasar görmemesi için dikkatli olunmalı ve gerektiğinde değiştirilmelidir.

Sorunlar ve Çözümler

Bijon somunları ile ilgili yaygın sorunlar şunlardır:

• Gevşeme: Bijon somunları, titreşim, yanlış sıkma veya diğer nedenlerle gevşeyebilir. Bu durumda, somunlar derhal doğru tork değerine kadar sıkılmalıdır.
• Korozyon: Tuzlu yollar veya nemli ortamlar, bijon somunlarının korozyona uğramasına neden olabilir. Korozyon, somunların mukavemetini azaltır ve sökülmesini zorlaştırır. Korozyonu önlemek için, somunlara koruyucu yağ veya kaplama uygulanabilir.
• Diş Hasarı: Bijon somunlarının dişleri, yanlış kullanım veya aşırı sıkma nedeniyle hasar görebilir. Hasarlı dişler, somunun tekerleği güvenli bir şekilde tutmasını engelleyebilir. Bu durumda, somunlar değiştirilmelidir.
• Kırılma: Aşırı yük veya yorgunluk, bijon somunlarının kırılmasına neden olabilir. Kırık bir somun, tekerleğin güvenliğini tehlikeye atar ve derhal değiştirilmelidir.

Alternatifler

Bijon somunlarına alternatif olarak, bazı araçlarda bijon saplamaları kullanılır. Bijon saplamaları, tekerlek göbeğine sabitlenmiş ve tekerleğin üzerine geçirildiği vida dişli çubuklardır. Bu durumda, tekerlekler somunlar yerine bijon somunları ile sabitlenir.

Sonuç

Bijon somunları, tekerleklerin güvenli ve doğru bir şekilde takılmasını sağlayan kritik bir parçadır. Doğru malzeme, tasarım, montaj ve bakım ile bijon somunları, sürüş güvenliğini önemli ölçüde artırabilir.